Tegen! Boer Koekoek als voorganger van Geert Wilders

Precies een eeuw geleden werd Hendrik Koekoek geboren, de man die later bekend zou worden als Boer Koekoek, de leider van de Boerenpartij. Ida Terluin, onderzoeker bij het Landbouw- Economische Instituut, bracht haar sabbatical door bij de Rijksuniversiteit Groningen en schreef in die maanden het boek 100 jaar boer Koekoek, dat ze op 19 mei presenteerde. Conclusie: de Boerenpartij past in dezelfde traditie van rechtse protestpartijen waar eerder de NSB en later de LPF en de PVV in passen. Koekoek richtte in 1958 de Boerenpartij op en verenigde de kleine boeren die in verzet kwamen tegen de verplichte heffingen van het Landbouwschap en de overheidsbemoeienis van minister Mansholt. In 1963 werden drie boerderijen in Hollandscheveld ontruimd, die weigerden heffingen te betalen. Die veldslag was goede ­reclame voor Koekoek, die daarop met drie zetels in de Tweede Kamer kwam. Dat aantal groeide tot zeven zetels in ’67. De partij verdween pas in 1981 uit de Kamer na interne verdeeldheid, een slechte pers en allerlei schandaaltjes waarbij ook Wageningse studenten een rol speelden. overeenkomsten Terluin ziet veel overeenkomsten tussen de Boerenpartij en de PVV. Belangrijkste gelijkenis is het zich afzetten tegen de elite en de grote partijen die aan de macht zijn. Ook de Boerenpartij kan populistisch genoemd worden, door de boerenwijsheden van Koekoek, het charisma van de leider, en de verwijzingen naar een ‘hartland’, een geïdealiseerd beeld van het land. In geval van Koekoek is dat een kleinschalige agrarische samenleving, bij Wilders is dat een land waar alle bewoners zich volgens de Nederlandse normen en waarden gedragen. Verschillen Verschillen zijn er ook. De partij van Koekoek had leden en was democratisch, in tegenstelling tot de PVV, en de vreemdelingenhaat van Wilders was Koekoek vreemd. ‘De Boerenpartij was eigenlijk de meest succesvolle rechtse protestpartij van de afgelopen honderd jaar’, zegt Terluin. ‘De partij zat 18 jaar in de Kamer, dat lukte de LPF niet en het valt nog te bezien of de PVV dat haalt.’