Schmallenberg-virus komt uit ZO-Azië

Het Schmallenberg-virus is verwant aan het Shamonda- en Sathuperi-virus dat herkauwers in Zuidoost-Azië infecteert. Recent onderzoek in Japan levert sterke aanwijzingen dat het Schmallenberg-virus een reassortant (mix van twee virussen) is, omdat haar RNA sterk overeenkomt met Japanse stammen van zowel het Sathuperi-virus als het Shamonda-virus. ‘Dit is belangrijke informatie voor het zoeken naar de bron van de verspreiding in Europa’, zegt onderzoeker Armin Elbers van het Centraal Veterinair Instituut (CVI). Japan werd in 2010 geconfronteerd met veel misvormde pasgeboren kalfjes. Dat werd veroorzaakt door het Shamonda-virus, bleek daarna uit Japans onderzoek. De onderzoekers daar hebben nu ontdekt dat het Schmallenberg-virus zowel RNA-stukken van dit Shamonda-virus als het Sathuperi-virus bevat. Het RNA van virussen kan makkelijk uitwisselen als twee virussen tegelijkertijd een mens of dier infecteren. Inmiddels zijn er ook meer aanwijzingen dat het Schmallenberg-virus in 2011 via knutten is verspreid vanuit het oosten van Nederland. ‘We hebben onderzocht in welke leeftijdscategorieën Nederlands melkvee antistoffen heeft tegen het virus’, zegt Elbers. ‘Daaruit blijkt dat er sterke aanwijzingen zijn dat het virus in 2011 in Nederland is geïntroduceerd, en niet eerder’. Ook hebben onderzoekers in Denemarken, België en Italië knutten gevangen in het najaar van 2011 die het virus bij zich droegen. Het CVI is nog bezig met dit virusonderzoek bij knutten, maar daarmee staat zo goed als vast dat deze mug de belangrijkste verspreider is van het Schmallenberg-virus in Europa. Voorts is het CVI in een steekproef nagegaan hoeveel koeien antistoffen tegen het virus bij zich droegen. In het oosten van Nederland is ruim 80 procent van de koeien geïnfecteerd geraakt, in het noorden en zuiden van Nederland rond de 60 procent. Dat wijst er volgens Elbers op dat het virus in het oosten van Nederland is geïntroduceerd, mogelijk vanuit Duitsland, en zich daarna verder over Nederland heeft verspreid. Er zijn vorig jaar veel meer koeien, geiten en schapen besmet met het Schmallenberg-virus dan de ruim vierduizend moederdieren die misvormde kalveren of lammeren baarden, zegt Elbers. ‘Er worden alleen misvormde dieren geboren als de moeder tijdens een kritieke periode van de dracht besmet is geraakt met het virus. De misvormde dieren zijn het topje van de ijsberg. Onze analyse op antistoffen tegen het virus bij melkvee in Nederland duidt er op dat een groot deel van de dieren in aanraking is gekomen met het virus, zonder zichtbare consequenties.’ Nader onderzoek moet uitwijzen of deze antistoffen de herkauwers blijvend beschermen tegen een infectie met het virus.