De media schrijven graag over het allerlaatste voedingsonderzoek; frivole berichtjes die elkaar vaak tegenspreken. Is koffie nou goed of slecht voor je gezondheid? Moet ik bosbessen eten voor een langer leven? Kersten vreest dat het publiek hierdoor uiteindelijk gefrustreerd en wantrouwig wordt. Daarom roept hij in zijn oratie vandaag vakgenoten op voorzichtig te zijn bij het zoeken van publiciteit. Door ‘publicitair gretigheid’ lopen onderzoekers het risico dat ze bijvoorbeeld een goede onderbouwing vergeten. Als afschrikkend voorbeeld noemt Kersten een recent bericht over chocolade. Dit beschreef hoe frequente chocolade-eters gemiddeld meer energie binnenkrijgen, maar toch slanker zijn. De conclusie: kennelijk draagt het eten van chocolade bij aan afslanken. ‘Dit conflicteert echter zo sterk met onze biologische kennis,’ zegt Kersten, ‘dat je je moet afvragen waar je bezig bent als je zo’n resultaat uitrolt.’ Kersten wordt hoogleraar Moleculaire voeding. Zijn onderzoek concentreert zich op vetten: ‘We kijken wat vet doet op het niveau van cel en moleculen,’ zegt Kersten. ‘Hoe het bijvoorbeeld wordt afgebroken, verwerkt en opgeslagen in het lichaam.’ Ook wil hij gaan kijken naar de verbanden tussen het afweer- en verteringsysteem. Deze blijken namelijk zeer sterk met elkaar verknoopt. Hoe zorg je dat jouw onderzoek niet de borrelpraat van morgen is. Drie dingen die je jezelf moet afvragen volgens Kersten.
Is je verband plausibel?
Wanneer je een verband vindt, kijk dan of er een biologische verklaring voor is. Er moet een achterliggende hypothese zijn, het lichaam moet je niet zien als een black box. Kersten: ‘Een uitkomst komt niet uit de lucht vallen.’
Hoe groot is het effect?
Wetenschappers zoeken altijd naar significante resultaten, maar vergeten de grootte van het effect. Is het tien keer zo veel of maar vijf procent toegenomen? Problematisch is wel dat wetenschappers bijna alleen nog relatief kleine effecten ontdekken. Kersten: ‘Grote effecten zouden in de voorafgaande decennia onderzoek al lang gevonden zijn.’
Staat het haaks op eerder onderzoek?
Je hebt integer onderzoek gedaan en een mooi resultaat, maar eerdere papers laten een 180 graden ander resultaat zien. Misschien is het dan goed te wachten op een grote meta-analyse of review die een definitiever antwoord geeft. Met de huidige normen voor significantie is er nog een kans van één op twintig dat je toevallig een resultaat vindt.