Maandag maakte het demissionaire kabinet-Rutte de maatregelen bekend die het samen met gedoogpartner PVV bedacht had om het begrotingstekort onder de drie procent te krijgen. Eén ervan was de invoering in 2014 van een sociaal leenstelsel voor bachelorstudenten in combinatie met de ‘evenredige afschaffing van de langstudeerdersboete’ van drieduizend euro. Nieuwe studenten die geen basisbeurs meer ontvangen, kunnen dan geen boete meer krijgen.
Het geld dat hiermee netto bespaard wordt – op de lange termijn 297 miljoen euro per jaar – wordt in de voorstellen van VVD en CDA voor de helft gebruikt als investering in het onderwijs. Met de andere helft wordt het begrotingstekort verkleind.
PvdA-kamerlid Tanja Jadnanansing laat desgevraagd weten dat haar partij nog altijd voorstander is van de invoering van een leenstelsel voor alle studenten. Maar de aanvullende beurs moet een gift blijven en ook studenten met weigerachtige of onvindbare ouders moeten ervoor in aanmerking komen. Een andere harde voorwaarde is dat de langstudeerboete verdwijnt.
Ook D66 is voorstander van een leenstelsel, maar houdt vast aan de eis dat de opbrengst volledig ten goede moet komen aan het onderwijs (dus niet alleen aan het hoger onderwijs, zoals de partij eerder bepleitte). Kamerlid Boris van der Ham juicht het toe dat VVD en CDA het leenstelsel nu ook willen invoeren in de bachelorfase en de langstudeerboete willen afschaffen.