Foto: Shutterstock Promovendus Adolfo Ibanez-Justicia bracht de haarden van exotische muggen in Nederland in kaart en maakte een risicoanalyse voor de NVWA.
Ibanez, onderzoeker bij het Centrum Monitoring Vectoren van de Nederlandse Voedsel- en Waren Autoriteit (NVWA), ging na waar en wanneer er exotische steekmuggen worden ingevoerd in Nederland. Hij keek met name naar de tijgermug, de gele koortsmug en de Aziatische bosmug, muggen die nare virussen bij zich kunnen dragen. Ook ging hij na welke factoren leiden tot hun komst en welke opties we hebben voor de bestrijding van deze steekmuggen. Zo’n analyse is hard nodig, want Nederland krijgt een steeds aantrekkelijker vestigingsklimaat voor deze muggen.
Haven
De Spaanse onderzoeker vond de meeste muggen bij kwekers van Lucky Bamboo plantjes en handelaren in tweedehands autobanden. De tijgermuggen leggen eitjes in de plantjes of banden in het land van herkomst, de plantjes en banden (plus eitjes) komen Nederland binnen via de Rotterdamse haven en de eitjes komen uit zodra ze in contact komen met water. Ze kunnen zich tot volwassen muggen ontwikkelen, zo blijkt uit vondsten van de tijgermug bij particulieren in Veenendaal, Aalten en Weert. De gele koortsmug vliegt mee in containers uit Noord-Amerika en het Midden-Oosten en komt Nederland binnen via Schiphol, zo bleek uit metingen van Ibanez op de luchthaven.
Het lijkt onmogelijk om het insect volledig buiten de deur te blijven houden.
De tijgermug is bezig aan een flinke opmars in verschillende landen om ons heen, zegt Sander Koenraadt, copromotor van Ibanez. ‘Het lijkt daarom onmogelijk om het insect volledig buiten de deur te blijven houden. Maar door het onderzoek van Ibanez weten we nu waar we de exotische muggen kunnen aantreffen.’ Zo kan de NVWA de intensiteit van de monitoring van exotische muggen baseren op een risicoschatting. Bijvoorbeeld: uit welk land komen de tweedehands banden en hoe worden de banden opgeslagen? Dat vergroot het aantal vondsten, waarna de muggen actief kunnen worden bestreden.
Knokkelkoorts
Vooralsnog lijkt de situatie voor Nederland redelijk onder controle, constateert Ibanez, maar zijn promotieonderzoek sluit de vestiging van een exotische muggensoort in Nederland niet uit. Dat kan leiden tot gezondheidsrisico’s, zegt zijn begeleider Koenraadt. De muggen kunnen virussen zoals knokkelkoorts en chikungunya overdragen, die koorts en hoofd- en spierpijn bij mensen veroorzaken. Maar, relativeert Koenraadt, dat gebeurt alleen als we ook de virussen importeren en het klimaat uiteindelijk geschikt genoeg is voor het virus om zijn ontwikkeling in de muggen te voltooien. Dat risico is ‘heel klein, maar ook weer niet nihil’.
Adolfo Ibanez-Justicia promoveerde op 1 februari bij Willem Takken, hoogleraar Medische en veterinaire entomologie.
