‘De maatregel symboliseert dat in onze samenleving in toenemende mate het intrinsieke belang van het dier wordt meegewogen in de besluitvorming over de toelaatbaarheid van praktijken. Of dieren lijden en gezond zijn is niet het enige argument, de intrinsieke waarde van het dier krijgt in de afweging nadrukkelijker een rol. Maar de maatregel heeft niet veel om het lijf, denkend aan het kleine aantal wilde dieren in het circus in Nederland en het dierenleed dat je met deze maatregel voorkomt. In 2008 kwamen we in 6 circussen zo’n 120 dieren tegen. Dat waren overwegend paarden en kamelen en daar was weinig mis mee. We kwamen zeven leeuwen, elf tijgers en drie olifanten tegen.’
En hoe was het met hun welzijn gesteld?
‘Olifanten passen niet meer in het circus, vind ik, die kun je niet de gewenste condities aanbieden. Van nature besteden olifanten veel tijd aan voedsel verzamelen, het zijn echte browsers. Ze eten in de natuur vooral erg schraal voer, hooi is eigenlijk al te rijk. Mensen in het circus doen hun stinkende best, maar het is heel moeilijk om een adequaat rantsoen voor olifanten samen te stellen. Bovendien troffen we de olifanten vaak geketend aan om redenen van veiligheid voor mens en dier. Dat bij elkaar leidt tot grote verveling, ook omdat ze alleen of slechts met een paar zijn, terwijl het uitermate sociale dieren zijn. Ik vind een verbod op olifanten dus goed.’ ‘Anders dan olifanten, planten leeuwen en tijgers zich ook in het circus voort. De omstandigheden zijn blijkbaar niet dermate belastend dat ze de voortplanting op een laag pitje zetten. De in gevangenschap geboren dieren hebben waarschijnlijk minder moeite om zich aan te passen dan dieren die uit het wild worden gehaald. Je komt zo ook op de vraag: wat is een wild dier? Je zit bij veel circusdieren in een grijs gebied, op een glijdende schaal van domesticatie.’
Hoe zit het in dierentuinen?
‘In de Verenigde Staten woedt nu een discussie of je nog olifanten in dierentuinen moet willen houden. Zo liggen er meer dierentuindieren onder vuur. De ijsbeer wil heel veel lopen, nog voordat hij honger krijgt, die is volledig geprogrammeerd om te trekken om voedsel te zoeken. In de dierentuin loopt ie daarom voortdurend te ijsberen – dat is stereotype gedrag. Begin dit jaar hebben we een publieksonderzoek gepubliceerd met daarin de vraag: moet het belang van de mens of het dier voorop staan bij gebruik van dieren in een circus? De uitkomst was overtuigend: in de circuspraktijk moet het belang van het dier prevaleren boven het belang van de mens. Het publiek zal daarom instemmen met deze maatregel, denk ik. Het verbod symboliseert dat het belang van dieren niet per definitie ondergeschikt is aan dat van de mens.’
En wat vindt u?
‘Ik denk over welzijn van dieren in termen van kilo’s dierenleed, kijkend naar de aantallen dieren en de duur en de ernst van het leed. En dan zeg ik tegen de regering: steek niet teveel energie in een handjevol circusdieren, maar kijk vooral naar de erfelijke problemen in de rasfokkerij en naar de miljoenen dieren in de veehouderij.’