Ghana is een belangrijke cacao-exporteur in de wereld. De grondstof voor onze chocolade wordt overwegend verbouwd door kleinschalige boeren. Die verkopen hun cacaobonen sinds 1947 aan de Ghana Cocoa Board, kortweg Cocobod. De Ghanese overheid stelde die in om de afzet en verkoopprijs van cacao te ondersteunen.
Vanaf de jaren tachtig betaalde deze opkooporganisatie de cacaoboeren een prijs die was opgebouwd uit de productiekosten van cacao plus een opslag van 20 procent. Die vergoeding vonden de boeren na verloop van tijd te laag, omdat Cocobod te weinig productiekosten doorberekende. Vanaf 2000 baseert de opkoper de cacaoprijs daarom op de wereldmarktprijs. Van die prijs roomt Cocobod zo’n 30 procent af voor eigen salarissen maar ook bestrijdingsmiddelen, onderzoek en studiebeurzen voor de cacaosector.
Deze oriëntatie op de wereldmarkt legt de cacaotelers geen windeieren, want gemiddeld krijgen ze meer betaald dan ten tijde van de oude regeling. Maar wel schommelen de prijzen veel meer dan voorheen en dat leidt tot een lagere cacaoproductie, vond onderzoeker William Quarmine. ‘Boeren moeten bijvoorbeeld kiezen tussen de verbouw van cacao en mais en kiezen dan, vanwege de prijsschommelingen in cacao, eerder voor de verbouw van mais’, legt Quarmine’s begeleider Rein Haagsma uit.
Kleinschalige boeren hebben een hekel aan prijsschommelingen, omdat ze die schommelingen doorgaans niet zelf kunnen opvangen door te sparen in perioden van hoge prijzen en te lenen in perioden van lage prijzen, zegt Haagsma. Daarom kiezen de boeren voor inkomenszekerheid. En om die reden pleit Quarmine er deze maand in het International Journal of Agricultural Sustainability voor dat Cocobod de prijs voor de boeren gaat stabiliseren. Dat zou betekenen dat de cacao-opkoper bij hoge wereldmarktprijzen een gedeelte afroomt dat het bij lage prijzen weer uitkeert aan de boeren. Bovendien adviseert Quarmine dat Cocobod efficiënter met haar geld om gaat, zodat de afdracht van 30 procent van de prijs omlaag kan.