De bijen maken onderdeel uit van tachtig volken die staan op de proefboerderij aan de Kielekampsteeg. In een schuur van het bedrijf is masterstudent Janse Heijn bezig de piepkleine chipjes op de rug van jonge bijen te plakken. Zo’n 2200 babybijtjes van nog geen dag oud heeft hij de afgelopen maand getagd. Een waar monnikenwerk.
De ultra high frequency tags meten 2,45 x 2,45 mm en zijn 0,36 millimeter hoog. Ze wegen ruim 5 mg. Om een indruk te geven: een gemiddelde gezonde bij weegt 120 mg. In menselijke verhoudingen: iemand van 70 kilo met een rugzakje van drie kilo. De chip zal volgens bijenonderzoeker Coby van Dooremalen de bij nauwelijks hinderen in haar werk. Uit onderzoek blijkt dat een gemiddelde bij tijdens een vlucht 5-30 mg aan stuifmeel of 25-40 mg nectar draagt.
Het vastzetten van de kleine zendertjes gebeurt met eenvoudige Pattex (‘breed toepasbaar’)
contactlijm. De zender wordt aangebracht op de rug tussen de vleugels. Om de bij tijdens dit werkje op haar plaats te houden, wordt ze met twee spelden rond haar taille gefixeerd op een stukje piepschuim. Vliegen en steken kunnen de jonge bijen nog niet. Dat scheelt.
Met de zendertjes registreert Van Dooremalen het fourageergedrag van de bijen. Daartoe zijn twee van de volken waar de bijen deel van uitmaken voorzien van antennes bij de ingang van de kast. Die leggen van iedere individuele bij vast wanneer, hoe vaak en hoe lang ze eropuit gaan om voedsel te vinden. Heijn tagt zo’n 500 bijen per week. In totaal rond de 4000 gezenderde bijen zullen meedoen.
We verwachten dat verschillende blootstellingen elkaar in de hand werken
Janse Heijn
De getagde bijen komen uit volken die zijn besmet met varroamijten, nosemamicrosporidia of imidacloprid. De gastvolken waar ze in verblijven zijn gezond. De vraag is wat die verschillende blootstelling doet met deze bijen. Heijn: We verwachten dat de verschillende blootstellingen elkaar in de hand werken. Van varroa weten we uit vorig onderzoek dat besmetting effect heeft op bijensterfte. Maar wat gebeurt er als zo’n bij daarnaast ook last heeft van nocema of imidacloprid?’
‘We verwachten dat bijen die aan meerdere stressfactoren zijn blootgesteld niet zo goed zijn in het fourageren’, voegt Van Dooremalen toe. ‘Ze zullen mogelijk eerder dood gaan of al op jongere leeftijd gaan fourageren.’ Het onderzoek vindt plaats in opdracht van het ministerie van EZ en moet antwoorden opleveren op de vraag welke factoren de wintersterfte onder bijen veroorzaakt.