De Anopheles muskiet verspreidt de malariaparasiet door mensen te steken (Credit)
De laatste jaren twistten wetenschappers over de vraag of ijzersupplementen de kans op malaria vergroten. Enkele studies suggereerden dat hogere ijzergehaltes in het bloed de weg plaveien voor de Plasmodium-parasiet. Deze nieuwe trial veegt alle bezwaren van tafel, zegt Mwangi, en hij vindt het nu hoogste tijd dat regeringen en donateurs ijzersupplementen breed beschikbaar maken: ‘Het beleid hiervoor bestond al en ijzersupplementen zijn relatief goedkoop.’
In de proef werden twee groepen van circa 235 zwangere vrouwen gevolgd die ijzerpillen óf placebo’s slikten. Bekeken werd hoe vaak vrouwen leden aan ijzertekort, maar ook wat het geboortewicht en de ijzerstatus van hun baby’s was. Of vrouwen leden aan malaria tijdens de zwangerschap bekeken onderzoekers achteraf in de placenta, waar parasieten zich graag nestelen. Noch de begeleiders noch de vrouwen wisten in welke groep ze zaten.
Dit is zo’n beetje de moeilijkste promotie die je je kunt voorstellen
Hans Verhoef
Malaria bleek in beide groepen even vaak voor te komen. Het toedienen van ijzerpillen had echter wel een positief effect op de gezondheid van de baby. In de ‘ijzergroep’ kwamen kinderen gemiddeld 143 gram zwaarder ter wereld dan in de controlegroep. En vooral de moeders die vooraf leden aan ijzertekorten profiteerden. ‘Dit is echt een groot en relevant verschil,’ zegt Hans Verhoef, onderzoeker bij Celbiologie en immunologie en Mwangi’s begeleider, ‘want geboortewicht voorspelt de kans dat een kind overleeft, met name in de eerste maand na de geboorte.’
Wereldwijd lijden zo’n 1,6 miljard mensen aan bloedarmoede, met name in ontwikkelingslanden. Bloedarmoede ontstaat door eenzijdige voeding en malaria en in mindere mate door AIDS en tuberculose. Het ijzergebrek zorgt weer voor ontwikkelingsachterstanden, bloedarmoede en een grotere kans op kindersterfte. De WHO adviseert al sinds 1959 dat zwangere vrouwen extra ijzer slikken. Tot dusver is deze aanbeveling nauwelijks geïmplementeerd.
Mwangi voerde zijn onderzoek uit ten noorden van het Victoriameer in Kenia; een uitgestrekt en arm gebied met slechts twee gezondheidsposten. Ondanks de grondige voorbereidingen moest hij regelmatig improviseren. Zo hielp hij een keer een kind ter wereld te brengen op zijn achterbank, nadat zijn auto was vastgelopen op een modderige zandweg. Tekenend, vindt Verhoef: ‘Dit is zo’n beetje de moeilijkste promotie die je je kunt voorstellen.’