Scheffer en een internationaal team van ecologen hebben als voorbeeld het Great Barrier Reef, het Amazonewoud en de Donana Wetlands in Spanje onderzocht. Klimaatverandering bedreigt het voortbestaan van deze belangrijke natuurgebieden. Maar klimaatverandering is niet de enige dreiging. Lokale invloeden zoals vervuiling, overbevissing of bomenkap verergeren de situatie. Die lokale stress is veel makkelijker aan te pakken.
Scheffer: ‘Met lokale maatregelen is het goed mogelijk de veerkracht van de ecosystemen te verbeteren, zodat ze beter bestand zijn tegen klimaatverandering. Door de lokale druk te verminderen, krijgt het ecosysteem meer lucht.’ Neem de Donana Wetlands, Europa’s belangrijkste overwinteringsplek voor watervogels. Afvalwater en kunstmest tasten de kwaliteit van het water aan, waardoor giftige algen de kans krijgen. Het opwarmende klimaat stimuleert die algenbloei.
Maar dring je die verontreiniging terug, dan krijgt toxische algenbloei minder kans, zelfs als de opwarming doorzet. De kunst is daarom volgens Scheffer met lokale maatregelen binnen de veilige marges te blijven voordat het systeem een kantelpunt bereikt in instort. ‘We hebben de kennis, er is geen excuus voor landen om die kans te laten lopen.’
M. Scheffer et al, Science volume 347, 20 maart 2015: Creating a safe operating space for iconic ecosystems.