Het Mirt-fornuis, een verbeterd kooktoestel dat gebruikt wordt in Ethiopië. Foto GIZ Energy Coordination Office De tijd die vrouwen in Ethiopië besparen door het gebruik van betere kooktoestellen, gebruiken ze om betaald werk te gaan doen. Het extra inkomen zorgt voor een gezonder dieet. Maar het betere fornuis heeft meer voordelen.
Dat ontdekte promovendus Kaleb Jada (Development Economics) die onderzoek deed naar de kooktoestellen. De traditionele open vuren waarop gekookt werd op het Ethiopische platteland, waren inefficiënt en gevaarlijk. Voor het stoken was veel hout en biomassa nodig en de vuren vervuilden de lucht binnenshuis met als gevolg gezondheidsproblemen zoals lage luchtweginfecties. Er kwam een aanbeveling om betere fornuizen te gebruiken. In zijn promotieonderzoek keek Kaleb Jada (Development Economics) of dergelijke fornuizen ook bijdragen aan voedsel- en voedingsstoffenzekerheid, hetgeen cruciaal is als het gaat om het verminderen van ondervoeding.
Tijdbesparend
De verbeterde fornuizen verbruiken minder brandstof waardoor er minder uitstoot is van broeikasgassen, wat leidt tot minder ontbossing. Tegelijkertijd dragen ze bij aan een betere voedselzekerheid. Dat komt vooral doordat vrouwen in rurale huishoudens met het nieuwe apparaat minder tijd kwijt zijn aan maaltijdbereiding, ontdekte Jada op basis van gegevens van 4338 huishoudens, verzameld tussen 2014 en 2018. ‘De nieuwe fornuizen verkorten de kooktijd en zijn energiezuiniger waardoor vrouwen – die van oudsher voor het eten zorgen – minder vaak brandstof moeten halen. In Ethiopië zijn het de vrouwen die van oudsher koken en voor brandstof zorgen en zij merken daardoor de effecten van de betere fornuizen het meest’, zegt hij.
Vrouwen besteden hun inkomen meer dan mannen aan het huishouden, hetgeen leidt tot betere voeding en voedselzekerheid
Kaleb Jada, promovendus Development Economics
‘Vrouwen hebben nu tijd over en zijn daardoor meer geneigd betaald werk te gaan doen en een inkomen te verwerven’, legt Jada uit, hoewel hij aangeeft dat zijn onderzoek slechts een kleine steekproef betreft. ‘Vrouwen besteden hun inkomen meer dan mannen aan het huishouden, hetgeen leidt tot betere voeding en voedselzekerheid.’ In huishoudens met de verbeterde fornuizen werd gevarieerder gegeten en at men meer producten met vitamine A. Dit betere dieet vermindert ondervoeding en kan niet-besmettelijke ziekten zoals diabetes, hartziekten, beroertes en kanker voorkomen.
Lokale materialen
De aanschafprijs van het fornuis is de belangrijkste hindernis, ontdekte Jada in zijn gesprekken. Overheidssubsidies zouden slechts een kortetermijnoplossing bieden en zijn bovendien niet effectief. ‘De regering kan beter het gebruik van de fornuizen stimuleren door mensen te leren hoe ze zelf zo’n fornuis kunnen maken van plaatselijk beschikbare materialen.’ De resultaten van zijn onderzoek kunnen worden ingezet om meer mensen over de streep te trekken om deze fornuizen te gaan gebruiken. De voordelen die het fornuis heeft voor voeding en voedselzekerheid waren niet eerder vastgesteld. Daar komen de voordelen voor de gezondheid en het milieu nog bij.
