Dat blijkt uit de Monitor Voedselverspilling. Gemiddeld verspilden Nederlanders in 2018 tussen de 96 en 149 kilo voedsel per persoon, wat betekent dat mensen het voor hen bestemde voedsel niet opaten. ‘Voor het berekenen van deze getallen is naar verspilling in de hele keten gekeken, dus niet alleen naar consumenten maar ook naar producenten en supermarkten’, vertelt Sanne Stroosnijder, programmamanager voedselverspilling bij Wageningen Food & Biobased Research.
Voedselverspilling is verantwoordelijk voor 6 procent van de totale uitstoot aan broeikasgassen
Sanne Stroosnijder, programmamanager voedselverspilling bij Wageningen Food & Biobased
De consument is, met 23 tot 32 procent van de totale verspilling, nog altijd de grootste verspiller, aldus Stroosnijder. ‘Maar we zien dat consumenten de afgelopen jaren minder zijn gaan verspillen. Die trend zien we nog niet terug in de rest van de keten, het kan zijn dat het daarvoor nog te vroeg is, want juist sinds 2018 zijn er meer initiatieven genomen om verspilling tegen te gaan.’
Verspilling is niet alleen zonde, het draagt ook bij aan het klimaatprobleem, aldus Stroosnijder. ‘Denk aan de benodigde grondstoffen, het watergebruik, de plastic verpakkingen, de vrachtwagens die rijden. Voedselverspilling is verantwoordelijk voor 6 procent van de totale uitstoot aan broeikasgassen en het tegengaan van voedselverspilling is de meest impactvolle en makkelijke manier om de voetafdruk van voedselproductie te verkleinen.’
Merendeel op de brandstapel
Naast het voorkomen van verspilling, is het voor onvermijdbare voedselresten belangrijk dat deze een hoogwaardige bestemming krijgen. Stroosnijder. ‘Nu wordt zo’n 60 procent van de voedselresten verbrand. We zien wel verschuivingen. Zo is het volume aan voedselreststromen wat naar veevoer gaat licht gestegen.’
Uiteindelijk zullen bedrijven hun aanbod nog beter moeten aanpassen op de vraag
In Nederland wordt ongeveer een kwart van het voor mensen geproduceerde voedsel niet geconsumeerd. Stroosnijder: ‘Uiteindelijk zullen bedrijven hun aanbod nog beter moeten aanpassen op de vraag en ervoor moeten zorgen dat eventuele overschotten in de voedselketen blijven, als veevoer, maar het liefst als voedsel. We zijn in Nederland, financieel gezien, heel efficiënt in voedselproductie, maar niet met onze voedselgrondstoffen.’
Geen exacte data
Het in kaart brengen van de exacte voedselverspilling blijft lastig, volgens Stroosnijder. Vandaar dat de Monitor een spreiding laat zien van 96 tot 149 kilo per persoon. ‘Wij maken een schatting op basis van openbare cijfers over afvalstromen per schakel in de keten. Deze gegevens zijn vooralsnog incompleet. Ook is de oorsprong en herkomst van reststromen niet altijd te achterhalen. De onderzoekers hebben daarom aannames gedaan over de minimale en maximale hoeveelheid voedsel per afvalstroom.’ Desondanks geven deze cijfers volgens Stroosnijder wel inzicht in de algemene verspillingtrends.
Brood van brood
In samenwerking met de Stichting Samen Tegen Voedselverspilling onderzoekt WUR nu of, en zo ja hoe, de Monitor Voedselverspilling ketenspecifiek te maken is. Stroosnijder: ‘Steeds meer bedrijven houden zelf hun verspilling bij en delen dat ook met ons, zoals de vijf grootste supermarkten.’ Uit die gegevens bleek bijvoorbeeld dat brood het meest verspilde product is: 7,7 procent van de totale verspilling, honderdduizenden broden per dag. Stroosnijder: ‘Voor veel supermarkten is deze verspilling aanleiding om in actie te komen. Zo lanceerde Jumbo “brood van brood”. Oud brood kan namelijk als basis dienen voor nieuw deeg: iets wat bakkers vroeger al deden.’
Samenwerking met ketens
Stroosnijder hoopt met meer ketenpartners dit soort samenwerking aan te gaan: ‘We hebben meer en betere data nodig. Voor veel bedrijven is verspilling tegengaan nog geen doel dat ze nastreven. Vaak hebben ze ook geen idee wat verspilling hun kost, omdat dit al in de prijs van het product is verrekend. Daarnaast delen ze deze gegevens niet graag. Het zijn meestal alleen de koplopers die transparant durven zijn.’
Stroosnijder verwacht dat voedselverspilling de komende jaren af zal nemen: ‘We zien dat er steeds meer aandacht komt voor voedselverspilling en er zijn steeds meer initiatieven om verspilling tegen te gaan. Maar 2020 zal geen best jaar worden vanwege de corona-lockdown. Er ontstonden veel overschotten bij onder meer restaurants en cateraars. We hebben dus nog een lange weg te gaan als we het doel, geen voedselverspilling in 2030, willen halen. ’
