Snow White met zender wordt uitgezet samen met Luke. Foto: Jeroen Hoekendijk Dat ontdekte onderzoeker Sophie Brasseur. Ze volgde Snow White, “Snow” maandenlang. Het jonge dier kwam eind vorig jaar in de opvang van Ecomare op Texel, sterk vermagerd en met een zware longworminfectie. Hij werd opgelapt en in januari vrijgelaten op het wad met een zender op zijn rug. ‘Ecomare wilde graag weten hoe de zeehonden het na vrijlating doen’, zegt Sophie Brasseur, onderzoeker bij Wageningen Marine Research. ‘En als onderzoeker ben ik geïnteresseerd in hoe een jonge zeehond een gebied verkent. Want zij leren niet zoals veel andere zoogdieren van hun moeder waar ze eten moeten halen, dat mogen ze zelf uitzoeken en we weten niet goed hoe ze dat doen.’
In het begin zien we dat hij vooral kris kras de hele Waddenzee door zwemt
Sophie Brasseur, onderzoeker bij Wageningen Marine Research
Deze zomer is Snow waarschijnlijk zijn zender kwijtgeraakt. De zender verstuurt alleen gegevens als Snow White binnen bereik van een zendmast is. ‘Het is aannemelijk dat de zender eraf is gevallen, omdat we sinds juni geen gegevens meer ontvangen. Dat was ook te verwachten. In juli en augustus verharen de gewone zeehonden en waarschijnlijk is de zender, die op de vacht zat vastgelijmd, met de haren mee los gekomen op zee. ‘Helemaal zeker weten we het niet, omdat we Snow sindsdien niet meer hebben gezien.’
Unieke kans
Onderzoekers hebben eerder zeehonden gezenderd, maar dat waren vooral (bijna)volwassen, wilde exemplaren. Brasseur: ‘Dit was een unieke kans om een kijkje te nemen in het leven van een jonge zeehond. In het wild zouden we een jong dier niet zenderen, omdat het vangen stressvol is en jonge zeehonden zijn toch al kwetsbaar.’
Brasseur ontdekte dat Snow in de loop van de tijd een aantal favoriete stekken kreeg. ‘In het begin zwemt hij kris kras de hele Waddenzee door en na een tijdje verkent hij ook de westelijke Noordzee. Pas na een aantal maanden blijft hij vooral foerageren boven IJmuiden en zwemt hij naar Ameland om uit te rusten.’
Albino zeehond
Het feit dat Snow al die maanden heeft overleefd, is voor Ecomare hoopgevend. Zijn verminderde gezichtsvermogen, waar Snow als albino mee kampt, lijkt hem niet te deren in het vinden van voedsel. Brasseur: ‘Zeehonden jagen vooral met behulp van hun snorharen.’ Zijn longen lijken ondanks de infectie inmiddels goed te functioneren, want kort na zijn uitzetting dook Snow al naar 13 meter diepte. Zeker geen record volgens Brasseur, want zeehonden kunnen wel tot 600 meter diep duiken, maar zo diep is het niet in de Noordzee. ‘Dat de jonge zeehond zijn duikvermogen ontwikkelde en uiteindelijk tot zo’n 40 meter dook is wel belangrijke informatie voor Ecomare, want in de opvang kunnen ze maar twee meter diep, dus het is goed te weten dat hij het kan.’
Het is onwaarschijnlijk dat Snow verder hinder ondervindt van zijn albinisme en dat hij bijvoorbeeld buitengesloten wordt. Brasseur: ‘Zeehonden zijn sowieso geen erg sociale dieren, ze trekken weinig met elkaar op en hebben ook niet zulk goed zicht. Het zou kunnen dat hij minder op de kant gaat liggen op zonnige dagen, omdat zijn huid sneller verbrandt. Maar dat heb ik nog niet onderzocht.’
Vervolgonderzoek
Brasseur benadrukt dat het lastig is om algemene conclusies te trekken uit de gegevens van één gezenderde zeehond. Ze hoopt dat dit project de weg baant voor meer onderzoek. ‘We hebben dit zelf op poten gezet, Ecomare heeft de zender gekocht en ik heb dit onderzoek in mijn eigen tijd uitgevoerd. We hebben laten zien dat het werkt, dat de zeehond geen hinder ondervindt van de zender en dat we er veel nuttige informatie uit halen. We weten nog weinig over de ontwikkeling van jonge zeehonden. Waar gaan ze heen? Hoe ontwikkelen ze voorkeur voor bepaalde gebieden? Hoe weet zo’n dier waar hij jaar in jaar uit moet zijn om zijn kostje bij elkaar te sprokkelen? Voor Ecomare is dat interessant om te kunnen bepalen waar en wanneer ze het beste dieren uit kunnen zetten, en voor wetenschappers om beter te begrijpen hoe jonge zeehonden zich ontwikkelen. Voor mij zijn deze gegevens ook van belang omdat ik deze kan gebruiken om de overheid te adviseren, bijvoorbeeld over het effect van de bouw van windmolenparken en welke gebieden het belangrijkst zijn om te beschermen.’ Geld is zoals wel vaker de beperkende factor: zo’n zender is prijzig, 5000 euro per stuk. Brasseur en Ecomare zijn dan ook op zoek naar investeerders om meer zeehonden te zenderen.
