Door het afschaffen van de basisbeurs zullen studenten hogere studieschulden opbouwen. Wat gebeurt er dan als ze straks een hypotheek willen afsluiten? Die vraag houdt politiek Den Haag op allerlei manieren bezig.
Een van de problemen zou zijn dat hypotheekverstrekkers geen rekening houden met aflossingen en alleen naar de oorspronkelijke schuld kijken. Minister Blok van Wonen erkent dat ook: ‘Wanneer de systematiek strikt gevolgd wordt, kan een oud-student, die in een extreem voorbeeld nog één maand moet afbetalen, beduidend minder lenen omdat de maandlasten nog even hoog zijn als aan het begin.’
Dan ontstaat er dus een papieren werkelijkheid: iedereen snapt dat de maandlasten al snel zullen dalen, maar daar wordt in de hypotheekaanvraag geen rekening mee gehouden. Minister Blok vroeg advies aan het Nibud om hier iets aan te doen.
Vuistregels
De eerste optie is simpel: hypotheekverstrekkers mogen best van de vuistregels afwijken, als ze maar kunnen onderbouwen waarom ze dat doen. Ze kunnen ‘explains’ gebruiken, zoals dat in het jargon heet. Maar dat doen ze nu nog niet vaak.
Daarom wil Blok hypotheekverstrekkers een richtsnoer geven voor de omgang met studieschulden. Dan zullen studieschulden niet langer ‘disproportioneel zwaar op de leencapaciteit drukken’, verwacht hij.
Verder denkt hij, in navolging van het Nibud, dat oud-studenten in zo’n geval ook het laatste restje van hun studieschuld in één keer kunnen aflossen. Dat scheelt enorm in de berekening van de hypotheek en het gaat relatief om een klein bedrag. Als de voormalige studenten daar niet toe in staat zijn, is het misschien ook niet verstandig om hun een maximale hypotheek te geven.
Starters
Dit is allemaal vooral van belang voor mensen willen doorstromen op de huizenmarkt, en wat minder voor starters. Blok: ‘Personen die aan het eind van de afbetaaltermijn zitten, zijn – indien ze niet vervroegd hebben afgelost – in de regel achter in de dertig (oude stelsel) of achter in de vijftig (nieuwe stelsel).’
De situatie is dus eigenlijk niet zo moeilijk als je bijna klaar bent met aflossen, maar hoe zit dat aan het begin? Moeten hypotheekverstrekkers vooraf al rekening houden met het dalen van de studieschuld? Jawel, zegt het Nibud, maar dat gebeurt ook. Niet voor niets weegt een studieschuld in de berekeningen minder zwaar dan een lening voor een auto of televisie. Daar hoeft niets in te veranderen.