Beeld: JeRoen Murré
Crispr-Cas is een nieuwe techniek die wetenschappers in staat stelt het erfelijk materiaal van planten, dieren en zelfs mensen ongekend nauwkeurig te modificeren. De vinding werd in 2015 uitgeroepen tot Breakthrough of the year door het wetenschappelijk tijdschrift Science. De verwachting is dat Crispr-Cas grote impact zal hebben op disciplines als geneeskunde en plantenveredeling.
Wetenschappers, waaronder John van der Oost, persoonlijk hoogleraar Microbiologie aan Wageningen University & Research, ontdekten Crispr-Cas-systemen in bacteriën die zich hiermee verdedigen tegen vijandige virussen. Het systeem speurt gericht naar erfelijk materiaal – dna – van virussen die de bacterie eerder is tegengekomen. Wanneer Crispr-Cas zulk dna signaleert, wordt dit doorgeknipt om het virus uit te schakelen. In het laboratorium kan Crispr-Cas met zogenaamde guides worden gebruikt om dna op de gewenste plek te knippen.
Onderscheid
De ontwikkeling van Crispr-Cas – en andere innovatieve veredelingstechnieken – gaat heel snel en regelgeving heeft moeite dit bij te houden. Tot dusver maakt Europese regelgeving bijvoorbeeld een strikt onderscheid tussen veredeling op natuurlijke wijze óf genetische modificatie. Dit onderscheid is in de praktijk steeds lastiger te maken, concludeerde de Commissie Genetische Modificatie (Cogem) eerder dit jaar in de Trendanalyse biotechnologie. De Europese Commissie heeft haar oordeel over Crispr-Cas inmiddels al meermaals uitgesteld. Plantenwetenschappers hopen op snelle duidelijkheid.
Lees meer over de dilemma’s waar Crispr-Cas voor zorgt in Resource #4 die vanaf morgen overal in de bakken ligt.
Op 30 september komt Crispr-pionier Jennifer Doudna naar Wageningen. Jij kunt daar bij zijn. Meld jehier aan.
Genetische modificatie menselijke embryo’s
Afweer bacteriën ontrafeld
Afweersysteem van bacteriën geschikt voor gentherapie