© Shutterstock
De jaaropening op maandag 31 augustus vindt vanwege de coronabeperkingen online plaats. Dat wil zeggen: er is plek voor een heel klein (30 mensen) gezelschap, het merendeel volgt het gebeuren online. Het programma is beperkt. In een uurtje passeren de gebruikelijke onderdelen. Er is een thema, een prominente spreker, twee jonge onderzoekers doen een kort praatje en rector magnificus Arthur Mol trapt het jaar af.
Het thema van de dag is ‘Natuur en Landbouw, een voortdurende balanceeract’. Als verrassende invulling van dat thema is gekozen voor het nieuwste project van Ruben Smit Productions, de docu Grutto! Cameraman Melchert Meijer zu Schlochtern laat beelden zien en licht die toe. Het filmbedrijf huist op de campus (Plus Ultra) en Ruben Smit zelf is alumnus. Wageningse onderzoekers en meerdere alumni werkten mee aan de productie.
Maar je kunt je afvragen of je het wel een Nederlandse vogel mag noemen; het beestje is negen maanden per jaar in Afrika
Melchert Meijer zu Schlochtern
Grutto! Dus. Het uitroepteken wijst volgens cameraman Meijer zu Schlochtern op het feit dat de vogel zijn eigen naam roept. De ondertitel luidt: de vluchtroute van een iconische weidevogel. Het iconische slaat op de prominente plek die de vogel op het Nederlandse platteland inneemt. De grutto werd in 2016 zelfs verkozen tot ‘vogel des vaderlands’ en staat symbool voor typisch Hollandse weidegebieden.
Maar je kunt je afvragen of je het wel een Nederlandse vogel mag noemen’, zegt Meijer zu Schlochtern. ‘Het beestje is negen maanden per jaar in Afrika en is hier alleen om te broeden.’ De grutto’s (Limosa limosa) zijn op dit moment alweer op weg terug of zelfs al in Afrika. In Senegal om precies te zijn. Meijer zu Schlochtern heeft daar volop gefilmd. Net als in Portugal, Spanje en Nederland. Grutto! brengt het hele leef- en trekgebied van de vogel in kaart.
Moeilijk
Met dat gebied is van alles aan de hand. De grutto heeft het moeilijk. Sinds de jaren zestig van de vorige eeuw is de populatie met bijna 70 procent afgenomen. En die achteruitgang gaat gestaag verder. Oorzaak daarvan is de sterk veranderde landbouw. Met name de intensieve veehouderij zorgt voor steeds minder geschikt broedgebied voor weidevogels als de grutto. Met de film willen de makers inzicht geven in die processen.
De grutto is niet geboren als een weidevogel
Melchert Meijer zu Schlochtern
Speciale aandacht is er ook voor de herkomst van de grutto. ‘De grutto is niet geboren als een weidevogel’, legt Meijer zu Schlochtern uit. ‘Ze bestonden natuurlijk al voordat er weides waren in Nederland.’ De filmploeg reisde naar Estland om verwante grutto’s te filmen in de uitgestrekte hoogveengebieden ter plekke. Het vermoeden is dat onze grutto vroeger ook op het veen leefde, maar zich heeft aangepast aan de ontginning.’
Grutto! wordt in principe een documentaire van 90 minuten. ‘Maar we zijn ook aan het kijken of we er een tv-serie van kunnen maken, zoals met Wad en de Nieuwe Wildernis is gebeurd’, zegt Meijer zu Schlochtern. ‘De kijkcijfers waren enorm.’ Een tv-productie is bovendien minder kostbaar dan een film produceren. De meeste opnamen zijn al gedaan. ‘Maar volgend voorjaar gaan we in ons land nog een broedseizoen meepikken. Je kunt niet alles in een seizoen opnemen.’
Wie niet kan wachten tot 31 augustus kan op youtube alvast een trailer zien. Voor het bijwonen van de online jaaropening is registratie vereist.