Onderzoeker onderwijst kinderen op het strand van Siribinha over walvissen en natuurbescherming, ©David Ludwig
Wageningse onderzoekers doen veel onderzoeksprojecten in de wereld om voedselvoorziening, milieu en biodiversiteit te verbeteren, maar hun aanbevelingen sluiten vaak niet goed aan bij de lokale praktijk. Dat komt omdat de academische kennis en normen niet aansluiten bij het lokale wereldbeeld, zegt de filosoof David Ludwig. ‘Het is lastig voor westerse ecologen om samen te werken met inheemse volken die bosgeesten aanroepen om besluiten te nemen.’ Ludwig, verbonden aan de onderzoeksgroep Knowledge, Technology and Innovation, onderzoekt die culturele verschillen en zoekt een werkkader waarbinnen de academische en inheemse gemeenschap beter van elkaar kunnen leren.
1,5 miljoen
Ludwig kan de komende jaren flink wat onderzoekers aannemen, want hij haalde afgelopen week een ERC-grant van 1,5 miljoen binnen van de European Research Council. Vorig jaar had hij al een VIDI-beurs van acht ton van NWO gekregen. Etno-biologisch of transdisciplinair onderzoek is hip. ‘Het zijn buzzwoorden’, relativeert Ludwig. ‘Vroeger heette het participatief onderzoek en multi-stakeholder-proces. We willen begrijpen hoe je het beste samen antwoorden kun vinden in een mondiale context.’
Vissersgemeenschap
Zo onderzoekt Ludwig op dit moment de samenwerking tussen een lokale vissersgemeenschap in Brazilië en een groep westerse ecologen, sociologen en bestuurskundigen. De traditionele visserij van de lokale vissers in de nabijgelegen mangroven staat onder druk, omdat het mangrovebos verdwijnt en vissers grotere boten kopen. Hoe kan de lokale gemeenschap worden ingeschakeld om de duurzame visserij en mangroven te beschermen?
Onderhandelingen
‘We helpen de vissers bij hun onderhandelingen met het stadsbestuur’, zegt Ludwig, ‘want zij hebben de kennis van duurzame visserijtechnieken.’ Daarbij stuiten de academici en vissers op onderlinge problemen en misverstanden. ‘We constateren spanningen en machtsverschillen.’ Die komen vaak voort uit een te optimistische of te negatieve verwachting, zegt de filosoof. ‘Vooral de bèta-wetenschappers zijn te optimistisch, die denken: we hebben een probleem, gaan om tafel en bedenken een oplossing. De sociale wetenschappers daarentegen zijn vaak pessimistisch. Ze wijzen op machtsverhoudingen en culturele verschillen en zien niets anders dan een clash of cultures.’
Wereldbeeld
‘In de praktijk is het niet zwart-wit’, vervolgt Ludwig. ‘De onderhandelingen zijn gecompliceerd, er zijn spanningen en soms vind je overeenstemming.’ Wat hierbij belangrijk is, is dat de deelnemers hun eigen aannames en wereldbeeld doorgronden, de normen en oordelen van de andere partijen in beeld krijgen en zich daarmee verstaan, zegt Ludwig. ‘Goede intenties zijn niet genoeg. In dit soort projecten krijg je te maken met vis, natuur, politieke belangenconflicten en andere wereldbeelden. Dat maakt ‘Finding answers together’ een complexe zaak.’