Foto Shutterstock Geen bodems in de wereld zijn beter in kaart zijn gebracht dan die in Nederland. We weten alles van de opbouw, de fysische en de chemische gesteldheid. Maar één aspect is onderbelicht: het leven in die bodems. Het door NWO gefinancierde SoilProS wil daar verandering in brengen met een nieuwe kartering. Ditmaal met de focus op de bodembiodiversiteit.
Initiatiefnemer van het breed opgezette project is Wim van der Putten, hoogleraar Functionele Biodiversiteit bij WUR en NIOO. ‘We gaan duizend grondmonsters nemen en analyseren. Het gaat om een steekproef. Daarbij maken we gebruik van de bestaande bodemkartering en kennis over het bodemgebruik. De biologie van de bodem analyseren is op zichzelf niet nieuw, maar al het leven in hetzelfde bodemmonster bepalen, gebeurt nu nog nauwelijks.’
Gespecialiseerd
De inventarisatie is slechts de eerste stap. De bedoeling van SoilProS is de ontwikkeling van duurzame productiesystemen. En dat is nodig ook, vindt Van der Putten. ‘Door de intensieve landbouw zijn de bodems gespecialiseerd in één functie: gewasproductie. Dat is ten koste gegaan van andere functies van de bodem, zoals het opslaan van broeikasgassen, het leveren van schoon drinkwater en het onderdrukken van ziekten en plagen.’
Er zit nog steeds veel biodiversiteit in landbouwgrond, maar er missen ook componenten
Wim van der Putten, buitengewoon hoogleraar Functionele Biodiversiteit
Het doel van SoilProS is volgens Van der Putten het bodemleven zo op peil te brengen dat deze zijn multifunctionaliteit herwint. ‘Er zit nog steeds veel biodiversiteit in landbouwgrond. Maar er mist ook een aantal componenten en juist die zijn van belang voor de multifunctionaliteit. Denk bijvoorbeeld aan schimmels die minder gevoelig maken voor droogte.’
Moleculair profiel
‘Het gaat erom hoe we die componenten weer terugkrijgen’, vervolgt Van der Putten. Een grondige analyse van de bodemmonsters moet uitwijzen wat waar mist. Bij die analyse gaat het niet om het inventariseren van individuele micro-organismen. ‘Wat we doen is een moleculair profiel maken van de bodem op basis van het aangetroffen DNA in een monster. Dat profiel zegt iets over de samenstelling en diversiteit van de micro-organismen in de onderzochte bodem.’
Met kunstmatige intelligentie en machine learning proberen we patronen in de data te ontdekken
Wim van der Putten, buitengewoon hoogleraar Functionele Biodiversiteit
Die moleculaire informatie wordt ook gebruikt om uitspraken te doen over de functies van het bodemleven. Van der Putten: ‘Met kunstmatige intelligentie en machine learning proberen we patronen in de data te ontdekken. ‘Hoe verhouden die 5000 soorten zich bijvoorbeeld tot elkaar? Kun je het bodemgebruik relateren aan de gevonden profielen? En als je een cluster x van bodemleven wilt veranderen in een cluster y, wat moet je dan aan die grond veranderen?’
Praktisch toepasbaar
Die analyse en de experimentele validatie van de voorspellingen die dat oplevert zijn nieuw in bodemland. Proeven in de praktijk moeten uitwijzen of het ook echt werkt. De laatste stap is vervolgens om samen met boeren maatregelen te ontwikkelen die praktisch toepasbaar zijn. Met SoilProS is vier miljoen euro gemoeid. Naast NIOO en WUR doen ook andere universiteiten, het bedrijfsleven (oa Agrifirm,Friesland Campina, Syngenta, LTO Nederland en verschillende overheden mee.
