Foto Unsplash/Markus Spiske ‘Het merendeel van de Russische wetenschappers steunt Poetin níet en is fel tegen de oorlog. Sommigen nemen zelfs enorme risico’s door openlijk te protesteren. Sluit ze alsjeblieft niet buiten, want juist nu kunnen ze je steun goed gebruiken.’
Die emotionele oproep doen twee Russische WUR-collega’s, nu de Nederlandse universiteiten massaal gehoor geven aan de kabinetsoproep om alle institutionele wetenschappelijke samenwerking met Rusland en Belarus te bevriezen. Voor persoonlijke contacten met wetenschappers zou nog wel alle ruimte zijn, aldus de verklaring van de Universiteiten van Nederland, maar volgens deze WUR-collega’s is daar in de praktijk weinig van te merken. ‘Russische wetenschappers dreigen totaal geïsoleerd te raken. Hun publicaties worden massaal offline gehaald, de toevoer van materialen en data stokt compleet, internationale collega’s verbreken banden die vaak al jarenlang bestonden.’
Moed
De Nederlandse wetenschapsboycot is een reactie op een brief waarin Russische universiteitsrectoren hun onvoorwaardelijke steun uitspreken aan Poetin. Maar, benadrukt deze Russische collega (die uit vrees voor de lange arm van Poetin anoniem wil blijven), die rectoren zijn níet representatief voor de Russische academische gemeenschap. ‘Al duizenden Russische wetenschappers hebben de moed opgebracht om een petitie tegen Poetins statelijke agressie te ondertekenen.’
Al duizenden Russische wetenschappers hebben de moed opgebracht om een petitie te tekenen
‘Sommigen zijn zelfs zo dapper dat ze openlijk demonstreren, hoewel ze daar enorme risico’s mee lopen. Ik weet dat een alumnus van Moscow State University, wat ik ook ben, daarvoor is opgepakt. Ze is moeder van drie. De kinderen riskeren naar een kindertehuis gestuurd te worden. En ik weet niet wat nóg erger is: een Russische gevangenis of een Russisch kindertehuis’, vertelt ze geëmotioneerd.
Geen perspectief
Het is te begrijpen dat Nederland wetenschappelijke consequenties verbindt aan de inval in Oekraïne, aldus de geïnterviewde collega. Maar een totale boycot gaat te ver, vindt ze. ‘Restricties voor kennis die voor oorlogvoering ingezet kan worden – technologie, chemische kennis – zijn volkomen logisch. Maar pakweg marien biologen of bodemkundigen worden nu ook keihard geraakt. Terwijl die helemaal níets met oorlog te maken hebben.’
Wat kan of moet de WUR-gemeenschap doen om vredelievende Russische vakbroeders en -zusters te steunen? ‘Als je relaties hebt in Rusland, cancel die mensen dan niet compleet. Weet dat een groot deel van de Russische academici tégen de oorlog is; begrijp hoe verschrikkelijk het is om zo perspectiefloos geboycot te zijn. Russische onderzoekers zijn al afgesneden van cruciale onderzoeksapparatuur en -stoffen door de sancties, maar nóg pijnlijker zou zijn om ook persoonlijke contacten te verliezen. Laat ons alsjeblieft niet in de steek, want we staan voor vrede.’
