Slava Shevchuk uit Oekraïne (links) en Andrei Tertienko uit Rusland wonen in hetzelfde studentenhuis. Foto Guy Ackermans Slava en Andrei studeren in Wageningen en wonen in hetzelfde studentenhuis. Hoe kijken zij tegen de oorlog in Oekraïne aan?
Slava: ‘Ik kom uit Kyiv. Het is droevig dat de stad waarin ik ben opgegroeid nooit meer hetzelfde zal zijn. Een deel van mijn familie woont nog steeds in Kyiv, een ander deel in Italië.’
Andrei: ‘Ik kom uit Volgograd, een stad in het zuiden van Rusland. Ik ben doodsbang vanwege de situatie. Mensen sterven door de oorlog. Ik ben boos op mijn regering, ik wil niet dat mensen vermoord worden.’
Andrei, weet jij wat Putin wil?
Andrei: ‘Niets van wat hij zegt is waar. Ik denk niet dat hij het belang van het Russische volk voor ogen heeft. De economische situatie van de bevolking interesseert hem niet, hij heeft alleen belangstelling voor politieke macht. Maar niets is zeker. Enkele weken geleden zei Putin dat hij niet zou aanvallen en dat is inmiddels wel gebeurd. Nu is zijn motto demilitarisatie en denazificatie. Maar de echte reden weet ik niet. Onze regering liegt altijd. Wij, de Russische bevolking, hebben weinig invloed. Ze kunnen doen wat ze willen.’
Slava: ‘Oekraïne werd altijd gezien als een buffer tussen Europa en Rusland, maar wij hebben meer ambities. We hebben altijd gekeken naar mogelijkheden om lid te worden van de EU en de NAVO. In de laatste acht jaar hebben we gevochten tegen de door Rusland gesteunde separatisten in Donbas, waarmee Oekraïne een schild en betrouwbare partner is geweest voor Europa. We hebben het conflict buiten Europa weten te houden, maar datzelfde conflict staat nu bij Europa op de stoep. Er is een grens overschreden. Ik vind dat Europa ons moet steunen, met wapens en hulp. Niet zodat we Rusland kunnen aanvallen, maar om te beschermen wat we hebben.’
Slava: ‘Vrienden en familie in Kyiv leven nu in schuilkelders. Het is surrealistisch. De metro in Kyiv is diep ondergronds gebouwd zodat het gangenstelsel kon dienen als schuilkelder tijdens de Koude Oorlog in de tijd van de Sovjet Unie. Ik had nooit gedacht dat ik zou meemaken dat het ook als zodanig gebruikt zou worden. Wij zitten hier veilig in Wageningen, waar we kunnen proberen om Oekraïne te helpen. Hier kunnen we met elkaar in contact komen en proberen hetgeen de Russische regering gedaan heeft goed te maken.’
Is Oekraïne een verscheurd land met een pro-Russisch oostelijk deel en een pro-Europees westelijk deel?
Slava: ‘Dat we verschillende mensen hebben staat vast. Maar we zijn een soeverein land en we hebben besloten ons op het westen te oriënteren. We hebben wel culturele binding met Rusland. Mijn grootmoeder is Russisch, ze sprak ook Russisch, maar ze heeft zich nooit gediscrimineerd gevoeld in Oekraïne. Sommigen spreken Oekraïens, sommigen Russisch. Wij hebben geen enkel probleem met mensen die Russisch spreken, het is een vrij land.’
Andrei: ‘We zijn met elkaar verbonden. Mijn familie is Russisch, maar mijn achternaam is Oekraïens: Tertienko. Oekraïense namen komen in Rusland vrij vaak voor.’
Hoe bereiken we vrede?
Andrei: ‘Ik las zojuist dat men bereid is tot een overleg over de situatie in Oekraïne. Ik weet echter niet of een compromis bereikt kan worden.’
Slava: ‘De Oekraïners zijn vastberaden stand te houden. Zij willen dat de Russen vertrekken. De Oekraïense regering zal niet capituleren, dat is na deze invasie geen optie meer.’
Andrei: ‘Daar ben ik het mee eens.’
Zien jullie een mogelijk compromis?
Slava: ’We moeten een compromis vinden om de oorlog te stoppen. Er valt geen compromis te sluiten over de soevereiniteit of integriteit van een land. Maar we kunnen wel een manier vinden om elkaars veiligheid en strategische keuzes te respecteren. Voor de afvallige gebieden in Donbas moeten we een oplossing bespreken waarin ook de stem van de plaatselijke bevolking wordt meegewogen. Maar via eerlijke en democratische verkiezingen en niet onder dreiging.’
Andrei: ‘Putin zal een dergelijke overeenkomst nooit goedkeuren. Hij wil een andere, pro-Russische, regering in Oekraïne.’
Slava: ‘Dat zal niet lang standhouden. Dan krijgen we gewoon weer een nieuwe Maidan-revolutie.’
Andrei: ‘Misschien is het wel mogelijk de oorlog te stoppen, maar we kunnen niet voorspellen wat onze regering gaat doen. Je moet je realiseren dat de regering niet Rusland of de waarden van de bevolking vertegenwoordigt. We weten niet hoeveel mensen de oorlog of de onafhankelijkheid van Donbas steunen, omdat er geen betrouwbare volksraadplegingen meer zijn. Het probleem is dat de bevolking elke dag met propaganda wordt bestookt. Maar ondanks die propaganda steunen mijn vrienden in Rusland deze oorlog niet en reageren ze met afschuw. Er verschijnen steeds meer ingezonden brieven en toespraken van bekende mensen en zelfs enkele oligarchen hebben de regering gevraagd het geweld te stoppen. De Russische bevolking is niet de regering.’
‘De regering gebruikt fake nieuws om haar acties te rechtvaardigen en heeft het afgelopen decennium een politiestaat gecreëerd die protesten de kop indrukt. In Rusland word je gearresteerd als je je mening uit. Mensen die aan vreedzame demonstratie meedoen, worden in de gevangenis gegooid. Russen zouden wel willen protesteren, maar de propaganda, de angst voor arrestaties en geweld en de ontmanteling van de oppositie drukken protesten de kop in.’
Slava: ‘Oekraïne verdedigt zich op dit moment. We willen graag zelf beslissen wat we met ons leven doen en we willen dat Putin beseft dat er ruimte genoeg is voor iedereen in de wereld. We willen onze vriendschap met Rusland niet onder druk zetten, maar we willen onze eigen weg kiezen.’
Wil je terugkeren naar je land?
Slava: ‘Ik zie mezelf nu niet in Oekraïne werken. Ik wil biodiversiteit en agrarische bosbouw bestuderen in tropische gebieden. Ik zou wel graag mijn familie en vrienden opzoeken als dit allemaal voorbij is. Ik hoop dat dat snel weer kan.’
Andrei: ‘Ik zou graag teruggaan naar mijn vrienden in Rusland, maar ik wil niet in Rusland wonen. De problemen in Rusland worden met het jaar groter. Het leven daar is niet goed. Hier zijn we gelijk. Ik studeer omgevingswetenschappen en ik hoop de aarde te kunnen helpen.’
