Foto Pixnio Met geluid kun je vogels of dieren wegjagen. Boeren maken daar bijvoorbeeld met harde knallen op hun bouwgrond gebruik van. Maar kan het ook wat verfijnder? Kun je bijvoorbeeld damherten uit je bomenplantage houden door het geluid van een roofdier af te spelen? Ecoloog Martijn Weterings (Wildlife Ecology and Conservation) probeerde het uit.
Vraatschade door damherten is de aanleiding voor de studie. ‘Boomkwekers in De Veluwezoom hadden last van die dieren. Door vergroting van de afschotvrije zone in de kern van Nationaal Park De Veluwezoom, kwamen damherten ’s nachts naar de kwekerijen en vraten de bomen aan’, licht Weterings toe. ‘Als alternatief voor afschot kwamen we op het idee om het met geluid te proberen.’
Stropers
‘Wij waren in Kenia bezig met een project om stropers te spotten door naar het gedrag van prooidieren te kijken die reageren op mensen’, vervolgt hij. ‘Iets dergelijks kun je met damherten ook doen. Hoe reageren die op predatoren en kun je die reactie gebruiken om die beesten te verjagen?’ De proef werd op de som genomen door met cameravallen de reactie op wolvengeluiden vast te leggen.
Hoe reageren prooidieren op predatoren en kun je die reactie gebruiken om damherten te verjagen?
Martijn Weterings, onderzoeker Wildlife Ecology and Conservation
In een deel van park De Veluwezoom werden 36 camera’s opgehangen met daar tegenover een geluidbox. Uit de boxen kwamen in meerdere sessies gedurende een paar maanden afwisselend geluiden van wolven, schapen of niks (als controle). De camera’s legden het effect van het geluid vast op de voorbijtrekkende reeën, edelherten, damherten en wilde zwijnen. In de analyse werd ook het soort bebossing meegenomen.
De resultaten zijn niet eenduidig. Wilde zwijnen en herten blijven aanvankelijk weg als ze wolven horen. Maar dat effect hangt af van de bebossing in de omgeving. In alle gevallen is het schrikeffect maar tijdelijk. Na maximaal drie weken trekken de dieren zich niks meer van de geluiden aan. Is door die gewenning de inzet van wolvengeluid als afschrikmiddel van de baan?
Gewenning
Nee, integendeel, denkt Weterings. ‘De proef werd in 2019 gedaan met zogeheten naïeve dieren; dus dieren die geen ervaring hebben met wolven. Inmiddels is dat anders. De wolf is in Nederland. Gewenning kan nu anders uitpakken als zo af en toe een dier wordt gedood door een wolf. Als er dus ‘straf’ staat op het negeren van het geluid. Daarmee doorbreek je de gewenning.’
Dat herten hetzelfde reageren op wolvengeluid als op dat van schapen wijt Weterings aan de geringe aantallen herten in het park tijdens het experiment. ‘De verschillen waren daardoor niet significant.’ Door die geringe aantallen was bovendien geen onderscheid te maken tussen reeën, damherten en edelherten. Daarvoor is meer onderzoek nodig naar het effect van de wolf op het gedrag van groot wild.
Stress
Weterings pleit sowieso voor meer en gecoördineerd onderzoek naar het effect van de wolf op groot wild op de Veluwe. ‘Niet alleen het geluid van wolven, maar ook de aanwezigheid zelf kan de populatie van prooidieren naar beneden brengen. Stress door die aanwezigheid kan ervoor zorgen dat er minder jongen worden geboren. Los van het feit dat er af en toe dieren worden opgegeten.’
