Foto Shutterstock WUR-onderzoekers bekijken het verloop van reukverlies en -herstel na corona-infectie. Ondanks thuisreuktesten en standaardkits om klachten te meten, is er nog veel onduidelijk over het onderliggend mechanisme en de mate van herstel.
Zo’n tweederde van alle covid-19-patiënten krijgt te maken met reuk- en smaakverlies. Maar hoe het komt dat sommige mensen er maanden mee lopen en anderen er na enkele weken vanaf zijn, is nog onbekend. Onderzoekers van de vakgroep Sensoriek en Eetgedrag duiken met verschillende projecten in het verloop van reukverlies en -herstel na corona-infectie.
Reukpen
Veel studies laten coronapatiënten zelf hun reuk- en smaakverlies rapporteren via enquêtes. Omdat die zelfrapportage niet zo betrouwbaar is, zijn er ook thuistesten waarbij mensen met huishoudmiddelen en etenswaren hun reuk- en smaakvermogen beoordelen. Maar niet iedereen heeft hetzelfde in huis of middelen met dezelfde intensiteit. Daarom ontwikkelde hoogleraar Ciarán Forde met zijn vorige groep in Singapore (Singapore Institute of Food and Biotechnology Innovation) een testmethode met standaardprikkels.
Het testpakket bestond uit een reuktest met twee geurmengsels (mango en schoonmaakmiddel) en een smaaktest met poeders van vier hoofdsmaken (zoet – suiker, zout – keukenzout, bitter – koffie, zuur – citroen). Elk geurtje zat in een reukpen waarboven de patiënt inademt, de smaak test hij met een beetje poeder op het puntje van zijn tong.
Je weet pas wat je mist…
Deze ‘Singapore Smell and Taste Test’ leverde meer gevallen van reuk- en smaakverlies op dan gevonden via zelfrapportage. ‘Mensen beseffen soms pas dat ze minder ruiken of proeven als ze de test doen’, vertelt Forde. Het voordeel van de test is dat het betaalbaar is, makkelijk bruikbaar, objectief en op afstand door te geven. Dat maakt het een goede methode voor metingen in landen met lage- en middeninkomens.
De test kan per post verstuurd worden en gebruikt QR-codes en online rapportage, handig in een pandemie met thuisisolaties. De studie is inmiddels gepubliceerd in Food Quality and Preference en laat als een van de eerste data zien over reuk- en smaakverlies in Azië.
Marker voor long covid
Forde wilde patiënten ook onderzoeken na herstel van corona, maar veel deelnemers stopten met meten zodra ze hersteld waren. Universitair hoofddocent Sanne Boesveldt en postdoc Elbrich Postma, beiden ook van de vakgroep Sensoriek en Eetgedrag, richten zich met een nieuw onderzoek wel op de lange termijn. In het COVORTS-onderzoek, gefinancierd door ZonMW, volgen ze coronapatiënten die tussen één en twaalf maanden na infectie nog last van reuk- en smaakverlies hebben.
Waarom de ene patiënt slechts kort reukverlies heeft en de ander lang is onduidelijk. Het kan met de ernst van het ziektebeeld te maken hebben, maar ook dat is nog niet goed onderzocht. ‘Wel is het zo dat mensen met langdurig reuk- en smaakverlies vaak ook andere longcovidklachten hebben’, vertelt Boesveldt. Het verlies van reuk of smaak kan daarmee een belangrijke marker zijn voor long covid.
Longcovidklachten omvatten naast reuk- en smaakverlies onder andere vermoeidheid, kortademigheid en concentratieproblemen. Volgens een reviewstudie krijgt 10-35 procent van de coronapatiënten te maken met longcovidklachten en dit percentage ligt hoger bij gehospitaliseerde patiënten.
Vieze geurtjes
Naast verlies van reuk en smaak krijgen sommige coronapatiënten ook last van reukstoornissen. Ze ruiken dan bijvoorbeeld ineens een smerige lucht bij hun vertrouwde kopje koffie. In dat geval wordt de prikkel anders verwerkt en ruik je iets anders dan je gewend bent, vaak een vieze geur. Dit heet parosmie. Ook kunnen mensen last hebben fantosmie: geurhallucinaties, ze ruiken geuren die er niet zijn. Volgens Boesveldt is het nog niet duidelijk of parosmie en fantosmie tekenen zijn van herstel van het reukvermogen na corona-infectie.
Reuk is overigens te trainen. ‘Dat kun je zelf thuis doen met bekende en sterke geuren, bijvoorbeeld schoonmaakmiddelen,’ vertelt Postma. Er bestaat ook een standaardkit met geuren van vier essentiële oliën die je online kunt bestellen.
Naast reuktraining is UMC Utrecht in het COVORTS-project gestart met een proef om reuk te herstellen met medicijnen, de COCOS-trial. Daarvoor zoeken ze 150 deelnemers. Ook Boesveldt en Postma zijn voor hun onderzoek nog op zoek naar mensen met langdurig reukverlies door corona, aanmelden kan hier.
