Foto Shutterstock NWO en de universiteiten spraken in 2017 af dat de universiteiten een voorselectie van onderzoeksvoorstellen zouden maken, zodat er minder voorstellen naar NWO gaan en de slaagkans voor onderzoekaanvragen groter wordt. Vier jaar later blijkt dat er niets van deze afspraak is terechtgekomen.
In 2017 dienden de gezamenlijke universiteiten 5.730 onderzoeksvoorstellen in bij NWO, blijkt uit cijfers van NWO. In 2020 was dat gestegen naar maar liefst 6.803 aanvragen. De groei kwam niet alleen door de universiteiten, maar ook door andere kennisinstellingen die voorstellen voor praktijkgericht onderzoek indienden bij NWO. Wageningen University diende in 2017 299 onderzoekaanvragen in bij NWO. Vier jaar later waren dat er 273. WUR droeg dus niet bij aan de stijging, maar ook in Wageningen is van zelfselectie nauwelijks sprake.
Talentprogramma’s
Al jaren klagen Nederlandse onderzoekers dat ze aan de lopende band onderzoeksvoorstellen moeten indienen bij financiers, zonder veel succes. Zo krijgt bij de Talentprogramma’s en Nationale Wetenschapsagenda van NWO maar 15 tot 20 procent van de aanvragers geld, de rest heeft zijn of haar onderzoeksvoorstel voor niets geschreven. Aan dat lage honoreringspercentage moet wat worden gedaan, vinden NWO en de universiteiten al jaren.
Afhankelijk
Het grote probleem is dat er structureel te weinig geld gaat naar onderzoek, zegt woordvoerder Belinda van der Gaag van NWO. Daardoor blijven onderzoekers teveel afhankelijk van onderzoekbeurzen en moeten ze steeds voorstellen indienen. NWO en de universiteiten roepen daarom al jaren naar de politiek dat het wetenschapsbudget moet worden verhoogd.
Informatie
Ondertussen zoekt NWO naar maatregelen om het aantal onderzoeksvoorstellen en de aanvraagdruk bij onderzoekers te verlagen. Zo heeft NWO de informatievoorziening verbeterd, zodat onderzoekers vooruit kunnen kijken welke NWO-fondsen wanneer worden opengesteld en welke voorwaarden er gelden, zodat ze hun aanvragen beter kunnen plannen. Ook gaat NWO vaker cijfers opsturen naar de afzonderlijke universiteiten over hun aantal aanvragen en de succes-score. Met die kennis kunnen onderzoekers hun aanvragen verbeteren.
Quotum
Harde maatregelen om het aantal aanvragen te verminderen, zijn er nog niet. Wel gaat NWO onderzoeken of ze vaker een quotum gaat instellen. ‘Bij bepaalde programma’s hebben we al quota’, zegt Van der Gaag. ‘Daar zitten voor- en nadelen aan. We gaan die evalueren.’
Ook gaat NWO onderzoeken of de deadlines voor onderzoekaanvragen kunnen vervallen, zodat onderzoekers doorlopend voorstellen kunnen indienen. Dit idee leidt niet perse tot minder aanvragen, maar zorgt wel voor minder werkdruk bij onderzoekers.
