Foto Guy Ackermans In februari vroegen WUR-entomologen aan Nederlanders: ‘mep een mug en stuur hem op’ om zo onderzoek te doen aan dode steekmuggen. Dat hebben ze geweten bij het Muggenradar-project van Entomologie. Er kwamen tussen de 5.000 en 6.000 enveloppen met muggen binnen, zegt promovendus Rody Blom. Aan hem de taak om ze te openen, samen met collega’s die op maandag en vrijdag uurtjes over hebben. Ze hebben inmiddels 3.500 enveloppen door hun handen gehad.
Vandaag zit Blom met masterstudent Jet Griep en postdoc Emily Pascoe aan een ruime tafel met stapels enveloppen. Eerst kijken ze of de envelop wel een steekmug bevat – mensen sturen allerlei insecten op. Daarbij maken ze onderscheid tussen de Culex (de gangbare Nederlandse huissteekmug), de Culiseta (de grote steekmug) en de Anopheles. De laatste worden ook wel malariamuggen genoemd, omdat ze tot het geslacht muggensoorten behoren dat in grote delen van de wereld – maar niet in Nederland – malaria overdraagt.
Postcode
Omdat alle inzenders een formulier hebben ingevuld met hun gegevens, kan Blom aan de hand van hun postcode bepalen waar de steekmuggen vandaan komen. Zo kan hij nagaan of er bijvoorbeeld aan zee ’s winters meer steekmuggen overleven dan in het binnenland.
Bloedmaal
Als de dode steekmuggen nog bloed bevatten, gaan de onderzoekers een bloedmaal-analyse doen. Aan de hand van het DNA in het bloed willen ze nagaan welke dieren de mug het laatste heeft gestoken. Uiteindelijk gaan de steekmuggen naar de Erasmus Universiteit in Rotterdam waar ze kijken of de muggen ziekteverwekkende virussen bevatten. Dan moet je denken aan het westnijlvirus, dat koorts en griep bij mensen en paarden kan veroorzaken, en het usutuvirus, dat sterfte bij zangvogels veroorzaakt. ‘We willen beter begrijpen hoe de virussen zich in de muggenpopulaties verspreiden’, zegt Blom.
Hij heeft nog zo’n tweeduizend enveloppen te gaan. Veel inzenders hebben er kaartjes bijgedaan, zoals ‘Groeten uit …’ en kinderen hebben tekeningen bijgesloten. Eerst worden alle enveloppen verwerkt, daarna begint het postcode-, bloed- en virusonderzoek. Dit moet leiden tot een wetenschappelijke publicatie. Vrijwel alle inzenders hebben de dode muggen keurig volgens voorschrift in lege flessendopjes verpakt. Blom verzamelt de flessendopjes in een grote zak, die gaan naar de actie ‘drop je dopje’ voor blindengeleidehonden.