Foto WUR Ewout Frankema, hoogleraar Agrarische- en Milieugeschiedenis bij WUR, heeft een VICI-beurs van NWO ontvangen van 1,5 miljoen euro. Daarmee gaat hij onderzoek doen naar de diepere historische oorzaken waarom landen in Zuidoost-Azië sinds 1970 een periode van stormachtige economische ontwikkeling doormaakten, terwijl de welvaartsgroei in vrijwel alle Afrikaanse landen stagneerde.
Kolonie
Dat is opmerkelijk, legt Frankema uit, omdat deze regio’s tot de jaren zeventig in veel opzichten op elkaar leken. Zowel Zuidoost-Azië als Afrika hadden een koloniale geschiedenis achter de rug, met daarop volgend een bloedige dekolonisatie – neem de oorlogen in Vietnam, Indonesië, Uganda of Mozambique. Beide regio’s waren geïntegreerd in de wereldeconomie door middel van export van tropische gewassen (denk aan koffie, cacao of rubber) of mijnbouw (koper, tin) of olie (zie Indonesië en Nigeria). Maar na 1970 treedt er een snelle divergentie op, stelt Frankema. De economieën in Zuidoost-Azië industrialiseren, die in Afrika niet of nauwelijks.
Handelsstromen
Er zijn verschillende verklaringen gegeven voor deze vorm van ‘South-South divergence’, zegt Frankema, waaronder de groene revolutie en verschillen in onderwijs. ‘Maar de dieper liggende historische factoren zijn nauwelijks onderzocht. ‘Mijn hypothese is dat het verschil in ontwikkeling is ontstaan omdat de economieën in Zuidoost-Azië tijdens het koloniale bewind meer met elkaar verbonden waren dan de Afrikaanse. In Azië waren de lokale en regionale handelsstromen omvangrijker en was er een blijvende vorm van arbeidsmigratie: Chinezen en Indiërs vestigden zich in Zuidoost-Azië en versterkten daar de handelscontacten en overzeese kapitaalstromen. In Afrika ontstonden die handelsstromen in veel mindere mate; eigenlijk moet dat proces van regionale integratie nog van de grond komen.’
Regionaal
Met historisch bronnenonderzoek naar handel, migratie en kapitaalstromen in Azië en Afrika gaat Frankema zijn hypothese toetsen. Door de VICI-beurs kan hij een postdoc en drie promovendi aannemen die onderzoek gaan doen naar regionale integratieprocessen, en hoe deze mogelijk hebben bijgedragen aan snelle armoedereductie. In 2012 ontving Frankema een VIDI-beurs van NWO voor historisch onderzoek naar de armoede in Afrika.