Ook in de bushokjes op de campus verdwijnen de reclameposters. Foto Resource De gemeente Wageningen stopt binnenkort met reclames in bushokjes. Dat betekent ook geen posters meer voor bijvoorbeeld fastfood en frisdranken. Een belangrijke stap richting een gezonde en duurzame voedselomgeving, aldus universitair hoofddocent Maartje Poelman (Consumptie en Gezonde Leefstijl).
Wageningen wil een duurzame, leefbare en gezonde stad zijn. ‘Met dit besluit maken we de stad rustiger. Minder lichtvervuiling, minder energieverbruik en een prettiger straatbeeld met minder prikkels’, aldus Wethouder Duurzaamheid Erik-Jan Bijleveld. De reclames voor ongezonde en vervuilende producten, die nu vaak in de bushokjes hangen, verdwijnen daardoor ook. Poelman: ‘Een goede ontwikkeling binnen de universele preventie van voedingsgerelateerde chronische ziekten.’
Normaal
Recent onderzoek van WUR-promovendus Tamika Wopereis en collega’s toont aan dat consumenten voedselreclames in het straatbeeld heel normaal vinden. Ook inwoners van Wageningen koppelen reclames voor ongezonde producten aan dagelijkse sociale activiteiten, zeggen deelnemers aan haar onderzoek. Zij zien deze reclame-uitingen als een constante herinnering aan hoe makkelijk ongezonde voeding te verkrijgen en te betalen is. Van ijsjes bij het zwembad tot bierreclames op het sportveld: deze prikkels maken ongezonde keuzes vanzelfsprekend. In een andere studie van dezelfde onderzoekers vonden deelnemers uitingen voor gezonde voeding wel acceptabeler dan die voor ongezonde voeding. Tegelijkertijd gaven deelnemers aan dat ze denken dat zulke reclame niet per se henzelf, maar vooral anderen stimuleert om te eten. Reclame in het straatbeeld normaliseert het eten van ongezond voedsel.
Er is veel reclame voor ongezonde voeding, blijkt uit nog niet gepubliceerd onderzoek van de groep Consumptie en Gezonde Leefstijl. Poelman: ‘In het najaar van 2022 registreerden we vijf maanden lang elke woensdag, ondersteund door WUR-studenten, de reclame-uitingen in 39 bushokjes en 9 losstaande borden in Wageningen. In die periode telden we 1889 reclameposters in de abri’s. Ongeveer een derde was reclame voor eten en bijna driekwart daarvan was gericht op ongezond eten.’
Verleiding
Deze resultaten zijn destijds gedeeld met de gemeente Wageningen en worden momenteel nog verder geanalyseerd. Maar Wageningen onderneemt nu al actie. Als de gemeenteraad het voorstel goedkeurt, verdwijnen de reclames al per 1 januari 2026. Maud Hulshof, wethouder Voedsel van gemeente Wageningen: ‘Als je steeds wordt verleid om ongezond te eten, is het lastig om daar niet aan toe te geven. Ik ben ontzettend blij met deze stap. We nemen een stukje van de verleiding weg, terwijl we tegelijk in de stad het gezonde aanbod vergroten.’
De beslissing betekent dat Wageningen straks een gat in de begroting moet dichten. De gemeente ontving ongeveer 15.000 euro per jaar aan reclame-inkomsten, laat wethouder Hulshof weten. ‘En de kosten voor het onderhoud van de reclamevoorzieningen zijn ongeveer 30.000 euro per jaar. We hebben aan de raad voorgesteld om deze kosten mee te nemen in de algehele begroting voor onderhoud en beheer van de openbare ruimtes van Wageningen.’
De onderzoekers van Consumptie en Gezonde Leefstijl voerden beide onderzoeken uit in het kader van de Regio Deal Foodvalley. ‘Daarin kijken we hoe we de zogeheten voedselomgeving in de wijk, onderweg, op het werk en in de zorg en horeca gezonder en duurzamer kan’, legt Poelman uit. ‘Dit besluit van de gemeente Wageningen maakt een einde aan reclames voor ongezond eten. Dat laat mooi zien hoe ons onderzoek aan de basis staat van gemeentelijk beleid. We gaan het effect van dit beleid verder onderzoeken.’
