De WUR-studenten in Botswana. Tweede van links Manon van den Braak en derde van links Ward In ‘t Veld. Zes masterstudenten gaan met hun begeleider een halve marathon lopen door de bush in Botswana. Ze zijn in Tuli voor hun thesisonderzoek en willen daarnaast een put herstellen die belangrijk is voor de dieren in het park én de onderzoekers zelf. Met de loop hopen ze voldoende geld op te halen.
‘Tuli is een uniek natuurgebied in zuidoost Botswana’, vertelt masterstudent Biologie Ward In ‘t Veld. ‘Het is een belangrijke leefomgeving voor verschillende diersoorten. Maar water is er schaars en het kan maandenlang heet en droog zijn. Daardoor moeten dieren in dit reservaat steeds verder migreren om water te vinden, wat zorgt voor stress. Meerdere olifanten zijn gestorven aan waterstress.’ Manon van den Braak, ook masterstudent Biologie: ‘Als dieren op zoek naar water het reservaat verlaten, wordt de kans groter op conflicten tussen mens en dier. Dat overleven ze niet.’
Daarom is er jaren geleden geïnvesteerd in een waterpomp en kunstmatige waterputten met drinkbakken, die zowel onderzoekers als dieren in het reservaat van voldoende water moesten voorzien. ‘Jarenlang maakten giraffen, zebra’s, bavianen, elanden, impala’s en andere dieren daar gebruik van’, vertelt Van den Braak. ‘Alleen zijn die putten toen slecht gebouwd, waardoor nu al het water verloren gaat. Door ze op een goede manier te herstellen, vergroot je de overlevingskansen van de dieren in dit gebied.’
Multifunctioneel
Daarnaast is een goede watervoorziening belangrijk voor de onderzoekers zelf, vertelt Van den Braak: ‘Er is een kamp in het reservaat van waaruit we onderzoek doen. Het idee is dat we daar telkens voor een week naartoe gaan. Het ligt in de middle of nowhere, dus nemen we voeding en water mee. Als het elke dag 35 graden is en we met acht man daar zijn, dan gaat dat water ook weer snel op. Er staat een put in de buurt, maar bij ons tweede bezoek aan het kamp, deed die het niet meer. Dan moet je eerder naar huis. Dat is zonde.’
De studenten willen een van de putten herbouwen zodat dieren weer van de waterbron gebruik kunnen maken. ‘Daarnaast hopen we – als we genoeg geld ophalen – oude zonnepanelen van de waterpomp te vervangen, zodat die efficiënter werkt’, aldus In ’t Veld. Om kosten te besparen, is het de bedoeling dat ze de renovatie bovendien grotendeels zelf uitvoeren.
Halve marathon van Mathathane
Om geld op te halen willen de studenten samen met hun supervisor een halve marathon door het gebied gaan doen. Die loop zal over ongeveer anderhalve maand plaatsvinden, aldus Van den Braak. ‘Het plan is om te starten in het dorpje Mathathane, waar onze begeleider Sander Vissia woont. Van daaruit is het zo’n tien kilometer lopen naar het wildreservaat. Zodra je Tuli binnenloopt, kun je wilde dieren tegenkomen, dus voor de zekerheid gaat er wel iemand met ons meerijden in een auto.’
Het originele doel was om vierduizend euro op te halen, zegt Van der Braak. ‘Dat zou genoeg zijn voor het herstellen van de eerste waterput en extra zonnepanelen voor de waterpomp.’ Inmiddels staat de teller op ruim 3.700 euro, zegt ze tevreden. ‘Maar mensen kunnen blijven doneren. Als we meer geld ophalen, kunnen we ook investeren in een betere waterpomp voor een andere waterput in Tuli.’
Kopjes en latrines
Voor haar scriptie kijkt Van den Braak naar prooidieren van hyena’s. ‘Hyena’s zijn supersociale dieren. Er zijn bepaalde plekken – latrines – waar hyena’s hun behoeftes doen. Als ze daar zijn, halen hyena’s veel informatie op uit geur. Bijvoorbeeld of een vrouwtje vruchtbaar is of dat er hyena’s uit een ander gebied in de buurt zijn. Ik kijk of prooidieren van hyena’s die latrines bewust ontwijken, of dat ze die mogelijk bezoeken om informatie op te halen over de predatoren.’
In ’t Veld onderzoekt ‘kopjes’. ‘Dat zijn een soort bergjes die zijn ontstaan door vulkanisme. Er is nog niet veel onderzoek gedaan naar deze bergjes in een verder vlak land, maar het lijkt erop dat dit plekken zijn met veel biodiversiteit. Je vindt er ook veel kleinere roofdieren, zoals de civet, het luipaard, genet en de Afrikaanse wilde kat. Mijn thesis gaat over hoe deze kleine roofdieren – die dus niet bovenaan de voedselketen staan – gebruik maken van dit soort gebieden. Wat hebben kopjes ze te bieden?’
