Actievoerder Matijn bij het tentenkamp op de brug bij Forum. Foto Guy Ackermans Al ruim honderdvijftig dagen houden actievoerders de brug tussen Forum en Orion bezet. Zij eisen dat WUR alle banden met Israëlische instituties openbaar maakt en verbreekt. Wat drijft hen door te zetten? Een gesprek met een brugactivist van het eerste uur: Matijn, masterstudent Biologie.
‘Toen we in mei begonnen met deze actie en we ons tentenkamp opzetten, was dat voor mij het allerbelangrijkste in mijn leven op dat moment. Ik heb toen een aanzienlijk deel van mijn leven op pauze gezet om me daar op te kunnen richten: studie, werk, sociale contacten. Gelukkig kon ik mijn stage en thesis flexibel plannen. Maar natuurlijk heeft zo’n intensieve periode gevolgen: ik doe langer over mijn studie, maak meer kosten. Dat neem ik voor lief. Momenteel ben ik aan het afstuderen, want met actievoeren kun je nu eenmaal geen boterham verdienen. Iedereen in ons kamp doet dit naast studie of werk.
‘Het is lastig om de balans te vinden tussen zoveel mogelijk actievoeren en momenten van rust nemen om op te laden. Wetende dat het Israëlische leger iedere dag tientallen tot honderden onschuldige mensen vermoordt in Palestina, en nu zelfs in Libanon, maakt het extreem tegenstrijdig om te ontspannen en zorgt al snel voor een schuldgevoel. Ik had die tijd tenslotte ook kunnen gebruiken om te helpen, toch? Die innerlijke strijd maakt dat actievoerders gevoelig zijn voor burn-outs. In onze groep praten we daarover: als iedereen opgebrand raakt, bereiken we ons doel niet.’
Natuurlijk heeft dit gevolgen: ik doe langer over mijn studie, maak meer kosten. Dat neem ik voor lief
‘In het begin hielden we regelmatig film- en spelletjesavonden en werd er elke avond gekookt voor een grote groep. Na ruim honderdvijftig dagen actievoeren hebben de meesten daar de energie niet meer voor: we slapen buiten op een brug, de lichten blijven ’s nachts aan en er is vaak overlast. We hebben deze zomer vaak storm gehad, regen en kou. Het kamp is een paar keer ingestort en dingen lekken. Ondertussen wordt het steeds kouder. Het is zeker geen kampeervakantie.’
Burgerlijke ongehoorzaamheid
‘Toch geloof ik dat wat we doen zin heeft en ik vind de manier die we hebben gekozen te verantwoorden. Ik heb me verdiept in de geschiedenis van activisme en burgerlijke ongehoorzaamheid blijkt al duizenden jaren een effectieve manier om verandering teweeg te brengen. In de context van de Israëlische bezetting van Palestina en de genocide van de inheemse bevolking die nu gaande is, is een beetje burgerlijke ongehoorzaamheid hier op de campus wel te rechtvaardigen. Door samenwerking met Israëlische instituten door te zetten, draagt onze universiteit namelijk op een subtiele, maar toch belangrijke, manier bij aan het voortdurende leed.’
Ik geloof dat dit zin heeft en ik vind de manier die we hebben gekozen te verantwoorden
‘Maar activisme of verzet is iets voor de lange termijn. Want na een – vaak stressvolle – actie heb je meestal niet het idee dat het iets heeft uitgemaakt. Dat is frustrerend, dat je er zo veel tijd en energie in stopt zonder er meteen iets voor terug te krijgen. Toch geloof ik dat het uiteindelijk effect heeft.’
Hoogtepunten
‘Op 6 mei begon het Israëlische leger met een landinvasie in Rafah. De situatie was zeer urgent en overal in Nederland werden in die periode kampen opgezet om te protesteren tegen institutionele banden van universiteiten met Israël. Ik ben enorm trots op het feit dat wij als Wageningse beweging binnen een week ons kamp hebben kunnen opzetten met behulp van meer dan honderd studenten, medewerkers en Wageningse burgers.
‘Een ander hoogtepunt was het door ons georganiseerde publieke debat, waarbij we de raad van bestuur hadden uitgenodigd om hun standpunt in het openbaar te verdedigen. Uiteindelijk kwam het bestuur niet opdagen – geen verrassing – maar er volgde wel een heel interessante avond met een divers publiek – ook met mensen die het niet met ons eens waren.
‘De bezetting van de wegen naar de campus was voor mij persoonlijk een hoogtepunt. Toen we het gingen uitvoeren, was ik wel erg nerveus. We wisten dat het een gespannen situatie zou worden, waarbij omstanders boos of agressief zouden kunnen reageren en we aan politiegeweld blootgesteld zouden kunnen worden. We hadden ons goed voorbereid, bijvoorbeeld door te bespreken hoe we bij oplopende spanningen de situatie konden de-escaleren. Er waren inderdaad een aantal spannende situaties, maar gelukkig ging het goed. Er was overigens ook veel steun en aanmoediging van voorbijgangers.’
Stereotype
‘Het stereotype beeld is dat activisten lui en werkloos zijn. Maar waarom zouden ‘luie’ mensen uren of dagen van hun tijd steken in het organiseren en uitvoeren van acties? Ik denk dat veel mensen niet beseffen dat je het niet voor je lol doet, dat je niet voor je plezier een weg gaat blokkeren en politiegeweld riskeert. Je brengt jezelf in een onveilige situatie waarvoor je geen beloning krijgt. Ik doe dit vanuit intrinsieke motivatie. Ik wil een bijdrage leveren aan positieve maatschappelijke verandering. De geschiedenis laat duidelijk zien dat actievoeren een uiterst effectieve manier is om dat te bereiken.’
