Foto Vittorio Saggiomo, Wageningen Elektronen Microscopie Centrum Nee, dit is geen zwartwit foto van een groepje zwavelkopjes. Toegegeven, ze lijken net echt, maar het zijn kristallen van zand en zout. Een groepje studenten maakte het kunststukje tijdens het practicum BioNanoTechnology Introduction. Met een flinke dosis geluk, geeft docent Anton Bunschoten eerlijk toe. ‘Het is een lucky shot.’
Maar het resultaat is er niet minder om. Het plaatje steekt in schoonheid de kristallen naar de kroon waarmee Harvard-wetenschapper Nadir Kaplan en zijn team in 2017 een publicatie in Science scoorden. En dus is Bunschoten best trots op wat Joppe van Eck, Sophie Hennink, Aron van de Wetering en Tara van Veen in een paar middagjes klaarspeelden.
Gouddeeltjes
In het practicum dat Bunschoten geeft, leren de studenten nanodeeltjes maken. ‘De eerste vier weken dragen wij de experimenten aan. We laten ze bijvoorbeeld goudnanodeeltjes maken die in diagnostische testen zoals de covidtest worden gebruikt. Die twee gekleurde lijntjes in die test bestaan uit zulke goudnanodeeltjes. De laatste twee weken mogen ze zelf experimenteren.’
Het paddo-groepje waagde zich aan een soort reprise van het werk van Kaplan. Dat komt erop neer dat oplossingen van silicaten (zand) en bariumchloride (zout) onder invloed van CO2 uit de lucht kristalliseren. Bunschoten: ‘Afhankelijk van de zuurgraad en de CO2-toevoer groeien die kristallen tot een bepaalde vorm. Bij Kaplan waren dat bloemen en planten. Zij hadden controle over de uitkomsten.’
Bingo
Bij de studenten mislukten drie van de vier pogingen. Bij eentje was het bingo, bleek toen de door post-doc Vittorio Saggiomo gemaakte foto’s retour kwamen. Op de plaatjes, die gemaakt zijn met de apparatuur van het Wageningen Elektronen Microscopie Centrum (WEMC) in Radix, zijn duidelijk paddenstoelen te herkennen. Naar het waarom is het volgens Bunschoten gissen. ‘Er zijn twee totaal verschillende vormen ontstaan, wat duidt op twee groeifases.’
Kwallen
Die paddenstoelen zijn alleen zichtbaar als je het wittige spul 10.000 keer vergroot. Onder een gewone lichtmicroscoop ziet de stof er veeleer uit als een zwerm kwallen, laat Tara van Veen laat zien op haar laptop. De studenten hebben inmiddels gepoogd het experiment te herhalen. Of dat gelukt is, moet komende week blijken als Saggiomo het onder de elektronenmicroscoop gaat bekijken.
