Liesje Mommer kijkt ondergronds naar de mycorrhiza-schimmels, die in symbiose leven met plantenwortels en mogelijk bescherming bieden tegen ziekten. Foto Shutterstock Ziekten slaan harder toe in monoculturen dan in soortenrijke vegetaties. Op de een of andere manier biedt soortenrijkdom bescherming tegen pathogenen.
Dat patroon is al meer dan vijftig jaar bekend. Maar die vuistregel gaat niet altijd op. ‘Soms is er helemaal geen effect van soortenrijkdom op de uitbraak van ziekte, of neemt de ziektedruk juist toe’, zegt hoogleraar Ondergrondse Ecologie Liesje Mommer. Met een ERC-beurs op zak, gaat ze op zoek naar de verklaring van die verschijnselen.
Dichtheid
De gangbare theorie is eenvoudig. Mommer: ‘Als je meer soorten hebt, is het aantal planten van elke soort afzonderlijk lager. Dat geldt dus ook voor de gastheer van een ziekteverwekker. En dus krijgt die ziekte minder kans om zich heen te grijpen.’ Maar tegenvoorbeelden laten zien dat er meer aan de hand moet zijn dan de dichtheid van de gastheer. ‘Aan die discussie over de verklaring gaan wij een einde maken’, zegt Mommer resoluut. ‘Dat is tenminste de ambitie’.
Zijn plantengemeenschappen met betere mycorrhiza-netwerken beter bestand tegen ziekmakende schimmels?
Liesje Mommer, hoogleraar Ondergrondse Ecologie
Een van de mogelijke verklaringen ligt ondergronds bij de mycorrhiza-schimmels, die in symbiose leven met plantenwortels. ‘We weten dat die schimmels mineralen uitwisselen met de plant in ruil voor suikers. Nu is er het eerste bewijs dat ze planten ook bescherming bieden tegen ziekte. Hoe algemeen dat is. Zijn plantengemeenschappen met betere mycorrhiza-netwerken beter bestand tegen ziekmakende schimmels? En welke eigenschap heeft zo’n gemeenschap?
Strokenteelt
Een ander aspect waar Mommer naar gaat kijken, is de interactie tussen de verschillende schimmels. ‘Bepaalde planten in een gemeenschap boosten de ene pathogeen ten koste van de ander. Kennis over die dynamiek kunnen we gebruiken in de landbouw, bijvoorbeeld om strokenteelt robuuster te maken tegen uitbraak van ziekte. Het is mijn missie om biodiversiteit zo in te zetten dat landbouwsystemen veerkrachtiger worden, waardoor minder pesticiden nodig zijn.’
Als we leren van de natuur waar deze beschermende effecten bestaan, kunnen we die daarna vertalen naar de landbouw
Liesje Mommer, hoogleraar Ondergrondse Ecologie
Mommer gaat in de kas tal van plantengemeenschappen bouwen en er ziektes op loslaten. Daarbij bouwt ze voort op haar expertise in graslandsystemen, waar ze al veel onderzoek naar heeft gedaan. In totaal tachtig soorten uit natuurlijke graslandsystemen en drie bodemschimmels staan op het menu. Mommer: ‘Als we leren van de natuur waar deze beschermende effecten bestaan, kunnen we die daarna vertalen naar de landbouw.
Aan het nieuwe project gaat Mommer werken met drie aio’s, twee postdocs en een analist.
